Podstawa Prawna:

1.Kodeks Pracy ustawa z dnia 26 czerwca 1974r., Dz.U z 2018r poz.917 ze zm.
2. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004r., o świadczeniach przedemerytalnych Dz.U.tj.z 2017r, poz.2148  tj.z dnia 2017.11.21
3.Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Dz.U. z 2018 poz.1265 t.j. z dnia 2018.06.29
4. Ustawa z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników Dz.U.2018 poz.1969 t.j. z dnia 2018.10.15
5. Orzecznictwo (wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 3 listopada 2015r., syg. akt VI U 563/15, poglądy doktryny.

Z opisu stanu faktycznego sprawy wynika iż pracownik posiada 38 lat pracy , jest zatrudniony w Spółdzielni Mieszkaniowej …… od 01.09.1988r. jest w wieku 57,5 lat i zamierza skorzystać ze świadczenia przedemerytalnego dla pracowników z którymi stosunek pracy uległ rozwiązaniu z przyczyn dotyczących zakładu pracy .

Podstawa prawna dot. odpowiedzi na zagadnienie prawne opisane w sprawie :

-art. 2 ust. 1 pkt 2 i pkt 5 ustawy ustawa z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych Dz.U. z 2017r, poz.2148  tj. z dnia 2017.11.21

-art. 2 ust. 1 pkt 29 b) ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Dz.U. z 2018 poz.1265 t.j. z dnia 2018.06.29 ze zm.

-art. 30 §1 pkt 1 kodeksu pracy

Zgodnie z art. 2 Ustawy o świadczeniach przedemerytalnych :

Ust.1 Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która:

1)do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat – kobieta oraz 61 lat – mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

2)do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 1065, 1292, 1321, 1428 i 1543), zwanej dalej „ustawą o promocji zatrudnienia”, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub

3)do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778), zwanej dalej „ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych”, i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat – kobieta i 61 lat – mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

4)zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

4a)zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1952), lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2016 r. poz. 162 i 972 oraz z 2017 r. poz. 1428), pobieranych nieprzerwanie przez okres co najmniej 365 dni, jeżeli utrata prawa do nich była spowodowana śmiercią osoby, nad którą opieka była sprawowana, i do dnia, w którym ustało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

5) do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub

6)do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.

Zgodnie z Art. 2 ust. 1 pkt 29 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach ryku pracy :

29) przyczynach dotyczących zakładu pracy – oznacza to:

a)rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z przepisami o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników lub zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917, 1000 i 1076), w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniającego mniej niż 20 pracowników,

b)rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych,

Z powyższych przepisów wynika ,iż prawo do świadczenia przedemerytalnego mają m.in. osoby, których stosunek pracy lub stosunek służbowy został rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładu pracy, o których mowa w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, jedną z nich jest likwidacja stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych lub technologicznych.

 

Pracownik, który został zwolniony z pracy z powyższego powodu, aby otrzymać świadczenie przedemerytalne, powinien:
a) ukończyć co najmniej 55 lat dla kobiet lub 60 lat dla mężczyzn do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powyższej przyczyny,
b) udowodnić okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze co najmniej 30 lat dla kobiet lub 35 lat dla mężczyzn do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z wymienionej przyczyny,
c) udowodnić zatrudnienie lub pozostawanie w stosunku służbowym u pracodawcy, z którym nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego przez co najmniej sześć miesięcy.

Dodatkowo pracownik zwolniony z przyczyn dotyczących zakładu pracy, który był zatrudniony w nim przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy, może również przejść na świadczenie przedemerytalne bez względu na wiek. Pod warunkiem że legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym co najmniej 35 lat dla kobiet albo 40 lat dla mężczyzn.

Stosownie do przepisów kodeksu pracy , art.  30:  Rozwiązanie umowy o pracę:

§  1. Umowa o pracę rozwiązuje się:

1)na mocy porozumienia stron;

2)przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem);

3)przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia);

4)z upływem czasu, na który była zawarta

Mając powyższe przepisy na uwadze należy wskazać, iż warunkiem niezbędnym do uzyskania świadczenia przedemerytalnego przez pracownika jest wypowiedzenie umowy przez pracodawcę albo rozwiązanie umowy za porozumieniem stron, ale z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.

Należy pamiętać o tym, iż świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, jeżeli spełnia ona łącznie następujące warunki:

a)nadal jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna,

b)w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej

c) złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Należy zwrócić uwagę na to, że jeżeli zwolniony w ten sposób pracownik będzie chciał zarejestrować się w Powiatowym Urzędzie Pracy aby otrzymać zasiłek dla bezrobotnych, to zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy prawo do zasiłku nie przysługuje, jeżeli w okresie 6 miesięcy przed zarejestrowaniem w urzędzie pracy rozwiązano stosunek pracy na mocy porozumienia stron, chyba że porozumienie stron nastąpiło z powodu likwidacji stanowiska pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Np. w zawartym porozumieniu będzie podana przyczyna – likwidacja stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych , technologicznych .

W przedmiotowej sprawie należy mieć na uwadze również art. 39 kodeksu pracy który stanowi :

Art.  39: Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

Ponadto zgodnie z art.  41¹  §1 kodeksu pracy :

W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, nie stosuje się przepisów art. 38, 39 i 41, ani przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę.

 

Powyższe przepisy statuują ochronę pracownika w wieku przedemerytalnym przed rozwiązaniem stosunku pracy ale dotyczą jedynie wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę przez pracodawcę , a nie dotyczą rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę na zasadzie porozumienia stron , co skutkuje uznaniem że poza wyjątkiem określonym w art. 41¹§1 kodeksu pracy .takie rozwiązanie umowy o pracę w okresie ochronnym jest prawnie dopuszczalne .

Reasumując prawnie dopuszczanie jest rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem na podstawie porozumienia stron także w tzw. okresie ochronnym i uzyskanie przez pracownika świadczenia przedemerytalnego.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy w ślad za stanowiskiem ZUS zawartym na stronach internetowych ZUS, iż rozwiązanie stosunku pracy może nastąpić zarówno w drodze wypowiedzenia, jak i porozumienia stron , jeżeli osoba spełnia pozostałe warunki określone ww. przepisami o świadczeniach przedemerytalnych i ustawie o promocji zatrudnienia do uzyskania świadczenia przedemerytalnego, to świadczenie takie jej przysługuje (w ocenie opiniującej pracownik którego dotyczy sytuacja prawna przedstawiona w opinii prawnej spełnia te warunki ). Mając także na względzie przepisy kodeksu pracy o ochronie pracowników w wieku przedemerytalnym przed rozwiązaniem stosunku pracy w ocenie opiniującej prawnie dopuszczalne jest rozwiązanie umowy o pracę na podstawie porozumienia stron konieczne jest jednak wskazanie w porozumieniu, iż przyczyna rozwiązania umowy o pracę dotyczy zakładu pracy a nie pracownika i jest nią np. likwidacja stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych .

 

radca prawny
Edyta Kubiak – Lipowska
16.01.2019r.